صادرات سیب زمینی به پاکستان، فراتر از یک معامله تجاری ساده، یک فرصت استراتژیک برای نفوذ به بازاری ۲۴۰ میلیون نفری با نیازهای غذایی روزافزون است. سیب زمینی، که در ایران به “طلای سفید” کشاورزی شهرت دارد، چهارمین محصول غذایی پرمصرف در جهان پس از گندم، برنج و ذرت است. همسایگی، لجستیک آسان و نیاز فصلی بازار پاکستان، این تجارت را به گزینه‌ای بسیار جذاب تبدیل کرده است.
اما چگونه می‌توان از این فرصت بهره‌برداری کرد؟ این مقاله یک راهنمای جامع، تحلیلی و کاربردی است که به عنوان یک تاجر و متخصص سئو، تمام آنچه برای صادرات موفق سیب زمینی به این همسایه شرقی نیاز دارید، از آمار دقیق گمرکی گرفته تا تکنیک‌های بازاریابی دیجیتال و مراحل گمرکی، در اختیار شما قرار می‌دهد.
کد تعرفه گمرکی (HS Code) سیب زمینی تازه یا سردکرده (غیر بذری) 0701.90 است که شناخت آن برای تمام مراحل صادرات ضروری است.
بازار سیب زمینی در ایران و جهان: یک نگاه آماری
قبل از ورود به هر بازاری، باید اندازه و پتانسیل آن را بشناسیم. آمارها در مورد سیب زمینی بسیار گویا هستند.
حجم تولید سیب زمینی در ایران
بر اساس آمارهای وزارت جهاد کشاورزی و منابع معتبر، میزان تولید سالانه سیب زمینی در ایران رقمی در حدود ۵ تا ۵.۵ میلیون تن است. این حجم تولید، ایران را به یکی از بازیگران اصلی این محصول در منطقه تبدیل کرده است.
جایگاه ایران در تولید و صادرات جهانی
تولید جهانی سیب زمینی ارقامی فراتر از ۳۷۰ میلیون تن را نشان می‌دهد که چین و هند در صدر این لیست قرار دارند. ایران با تولید بیش از ۵ میلیون تنی خود، بسته به سال آماری و گزارش‌های (مانند فائو)، در رتبه‌هایی بین ۱۳ تا ۱۹ جهانی قرار می‌گیرد.
بخش عمده‌ای از تولید ایران (بیش از ۹۰٪) در داخل کشور مصرف می‌شود، اما همین بخش صادراتی نیز ارقام قابل توجهی را به خود اختصاص داده و در حال رشد است.
🇵🇰 چرا پاکستان؟ آنالیز بازار هدف
پاکستان با جمعیتی بیش از ۲۴۰ میلیون نفر، اقتصادی در حال توسعه بر پایه کشاورزی و صنعت نساجی، و واحد پول «روپیه پاکستان (PKR)»، بازاری پر از تقاضا است.
- زبان: زبان‌های رسمی و تجاری اصلی اردو و انگلیسی هستند.
- اقتصاد و تجارت: این کشور به شدت به واردات در برخی بخش‌ها وابسته است. پتانسیل تجاری بین ایران و پاکستان بسیار بالاتر از ارقام فعلی (حدود ۱.۵ میلیارد دلار) تخمین زده می‌شود و فرصت‌های بکر زیادی وجود دارد.
- نیاز فصلی: نکته طلایی اینجاست. پاکستان خود یکی از تولیدکنندگان سیب زمینی است (و حتی در بازارهایی مانند CIS رقیب ایران محسوب می‌شود)، اما به دلیل شرایط اقلیمی، “پنجره‌های فصلی” (Seasonal Gaps) در تولید داخلی خود دارد. اینجاست که ایران، با توانایی کشت و برداشت تقریبا در تمام فصول، می‌تواند به عنوان یک تامین‌کننده مطمئن، خلاء بازار پاکستان را پر کند.
- قرابت فرهنگی و لجستیکی: همسایگی و وجود مرزهای زمینی (مانند مرز میرجاوه – تفتان)، هزینه‌های حمل و نقل را به شدت کاهش داده و صادرات سیب زمینی از ایران به پاکستان را بسیار رقابتی می‌کند.
آمار صادرات سیب زمینی ایران: مقصد کجاست؟
بررسی آمارهای گمرکی، دید روشنی از بازارهای هدف به ما می‌دهد.
روند صادرات در سال‌های اخیر
صادرات سیب زمینی ایران در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است. برای مثال، طبق گزارش‌های گمرکی:
- کل سال ۱۴۰۱: ایران حدود ۱۰۵ میلیون کیلوگرم سیب زمینی به ارزش تقریبی ۳۹.۹ میلیون دلار صادر کرد.
- ۹ ماهه ابتدایی ۱۴۰۲: شاهد یک جهش خیره‌کننده بودیم. صادرات به ۱۹۶ میلیون کیلوگرم به ارزش ۷۲.۱ میلیون دلار رسید که رشد ۱۶۹ درصدی در ارزش را نشان می‌دهد.
این آمار نشان می‌دهد که تقاضا برای سیب زمینی ایرانی در بازارهای جهانی به شدت در حال افزایش است.
خریداران اصلی سیب زمینی ایران
شاید تصور کنید که بازارها محدود هستند، اما در واقع سیب زمینی ایران به مقاصد متنوعی صادر می‌شود. در ادامه، بازارهای هدف اصلی (بر اساس داده‌های سال ۱۴۰۲) به ترتیب اهمیت آورده شده‌اند:
| ردیف | کشور مقصد | نکته |
| ۱ | ترکمنستان | یکی از خریداران اصلی و استراتژیک |
| ۲ | افغانستان | بازار سنتی با تقاضای همیشگی |
| ۳ | عراق | همسایه غربی با نیاز دائمی به محصولات کشاورزی |
| ۴ | آذربایجان | بازار منطقه CIS |
| ۵ | امارات متحده عربی | هاب (Hub) صادرات مجدد و مصرف داخلی |
| ۶ | پاکستان | بازار هدف با پتانسیل فصلی بالا |
| ۷ | کویت | بازارهای حاشیه خلیج فارس |
| ۸ | عمان | |
| ۹ | قطر | |
| ۱۰ | ازبکستان | بازار رقابتی در آسیای میانه |
| ۱۱ | سایر کشورها | شامل قزاقستان، ارمنستان، سوریه و ترکیه |
نکته مهم: پاکستان در این لیست حضور دارد و یک خریدار ثابت است، اما پتانسیل واقعی آن بسیار بیشتر از جایگاه فعلی است، خصوصاً اگر بازاریابی هدفمند فصلی انجام شود.
دانش محصول: کلید موفقیت در صادرات
صادرات سیب زمینی، صادرات یک کالای همگن نیست. شناخت انواع، گریدبندی و مشخصات فنی، شما را از یک فروشنده عادی به یک تاجر حرفه‌ای تبدیل می‌کند.
فرآیند تولید به زبان ساده (اما فنی)
از مزرعه تا بسته‌بندی:
۱. کاشت: انتخاب بذر مناسب (مانند ارقام آگریا، سانته، جیلی).
۲. داشت: مدیریت آبیاری و آفات.
۳. برداشت (Harvesting): معمولاً به صورت مکانیزه یا نیمه مکانیزه.
۴. سورتینگ (Sorting): جداسازی سیب زمینی‌ها بر اساس اندازه و کیفیت.
۵. شستشو (Washing): در برخی موارد و بسته به درخواست خریدار، سیب زمینی شسته می‌شود (که البته ماندگاری را کمی کاهش می‌دهد).
۶. درجه‌بندی (Grading): بر اساس مشخصات ظاهری.
۷. بسته‌بندی (Packing): در کیسه‌های توری (Mesh Bags) یا گونی‌های کنفی (Jute Bags).
انواع و گریدهای کیفیتی
عمده تفاوت در قیمت، به گرید محصول برمی‌گردد. خریدار پاکستانی دقیقاً مشخص می‌کند چه می‌خواهد:
| مشخصه | گرید A (صادراتی ممتاز) | گرید B (درجه دو) |
| شکل ظاهری | یکدست، بدون بریدگی، بدون جوانه | ممکن است دارای اشکال نامنظم یا بریدگی جزئی باشد |
| پوست | صاف، تمیز، بدون لکه‌های سبز (سولانین) | ممکن است کمی لک یا آسیب سطحی داشته باشد |
| اندازه (کالیبر) | دقیقاً طبق سفارش (مثلاً ۷۰-۹۰ میلی‌متر) | ترکیبی از اندازه‌های مختلف (درهم) |
| آفت‌زدگی | مطلقاً بدون آفت و بیماری | – |
| مصرف | بازارهای لوکس، رستوران‌ها، بسته‌بندی خرده‌فروشی | مصارف عمومی، صنایع تبدیلی |
مشخصات فنی که خریدار باید بداند
برخلاف محصولات فرآوری‌شده (که بریکس، pH و… دارند)، در سیب زمینی خام، خریدار به موارد زیر اهمیت می‌دهد:
- واریته (Variety): مثلاً آگریا (Agria) که به دلیل رنگ زرد و ماده خشک مناسب، برای چیپس و فرنچ فرایز عالی است.
- اندازه (Caliber): سایز سیب زمینی که بر اساس میلی‌متر یا وزن (گرم) اعلام می‌شود.
- میزان ماده خشک (Dry Matter): برای خریداران صنعتی (چیپس) بسیار مهم است.
- عاری بودن از خاک (Soil-Free): بسیاری از کشورها (از جمله پاکستان) روی این موضوع حساس هستند.
- گواهی سلامت نباتات: تاییدیه عدم وجود بیماری‌ها و آفات.
- گزارش باقی‌مانده سموم (MRLs): بازارهای حرفه‌ای، این گزارش آزمایشگاهی را برای اطمینان از سلامت محصول طلب می‌کنند.
مجوزهای صادرات سیب زمینی به پاکستان
دریافت مجوزها، بخش اداری اما حیاتی کار است. برای صادرات به پاکستان به این موارد نیاز دارید:
- کارت بازرگانی: اولین و ضروری‌ترین مدرک برای هرگونه فعالیت صادراتی.
- گواهی قرنطینه نباتی (Phytosanitary Certificate): مهم‌ترین مجوز! این گواهی توسط سازمان حفظ نباتات ایران صادر می‌شود و به مقامات گمرکی پاکستان اطمینان می‌دهد که محموله شما عاری از هرگونه آفت و بیماری گیاهی مشخص شده است. بدون این گواهی، بار شما در مرز پاکستان پذیرش نخواهد شد.
- گواهی مبدا (Certificate of Origin): توسط اتاق بازرگانی صادر می‌شود و ایرانی بودن کالا را تایید می‌کند.
- گواهی بهداشت (Health Certificate): در برخی موارد (بسته به قوانین وارداتی پاکستان در آن زمان)، ممکن است گواهی بهداشت از وزارت بهداشت نیز لازم باشد.
- فاکتور فروش (Commercial Invoice): مشخصات کالا، قیمت و اطلاعات فروشنده و خریدار.
- لیست عدل‌بندی (Packing List): جزئیات بسته‌بندی، وزن خالص و ناخالص هر پالت یا کیسه.
آیا به ISO یا HACCP نیاز است؟
برای سیب زمینی خام، این گواهی‌ها (که مربوط به سیستم‌های مدیریت کیفیت و ایمنی مواد غذایی هستند) اجباری نیستند. اما داشتن آن‌ها برای شرکت شما یک مزیت رقابتی بزرگ، به خصوص در مذاکره با خریداران بزرگ و زنجیره‌ای محسوب می‌شود. (گواهی حلال برای سیب زمینی خام کاربردی ندارد).
حمل و نقل و لجستیک: حفظ زنجیره سرما
سیب زمینی یک موجود زنده است که نفس می‌کشد! حمل و نقل آن، به خصوص در مسیر گرمی مانند پاکستان، نیازمند رعایت زنجیره سرما (Cold Chain) است.
- نوع حمل: به دلیل همسایگی، بهترین و اقتصادی‌ترین روش، حمل زمینی (جاده‌ای) است.
- وسیله حمل: استفاده از کامیون‌های یخچال‌دار (Reefer Trucks) الزامی است.
- دما و رطوبت: سیب زمینی باید در دمای مشخصی (معمولاً بین ۴ تا ۸ درجه سانتی‌گراد، بسته به رقم و مدت زمان حمل) و رطوبت کنترل شده حمل شود تا از جوانه زدن، یخ‌زدگی یا فاسد شدن جلوگیری شود.
- بسته‌بندی صادراتی: معمولاً سیب زمینی در کیسه‌های توری (مِش) با وزن‌های استاندارد (مثلاً ۱۰، ۱۵ یا ۲۵ کیلوگرمی) بسته‌بندی می‌شود. این کیسه‌ها امکان تنفس محصول را فراهم می‌کنند.
- پالت‌بندی: برای بارگیری و تخلیه آسان و جلوگیری از آسیب به محصول، کیسه‌ها باید به صورت استاندارد روی پالت چیده شده و با شرینک (Shrink Wrap) مهار شوند.
فصل صادرات سیب زمینی به پاکستان
یکی از بزرگترین مزیت‌های ایران، تنوع اقلیمی و امکان برداشت در فصول مختلف است:
- کشت بهاره (برداشت تابستان و پاییز): در مناطق معتدل و سردسیر مانند همدان، اردبیل، زنجان و… (برداشت از اواخر تیر تا مهر).
- کشت پاییزه (برداشت زمستان): در مناطق گرمسیری و جنوبی مانند جیرفت، کهنوج و هرمزگان (برداشت از آذر تا دی).
این تنوع به این معناست که ایران تقریباً در تمام طول سال سیب زمینی تازه برای صادرات دارد. بهترین زمان برای صادرات به پاکستان، دقیقاً زمانی است که تولید داخلی آن‌ها تمام شده یا هنوز شروع نشده است. این “پنجره‌های صادراتی” معمولاً در فصولی رخ می‌دهد که تولید اصلی پاکستان در دسترس نیست و تاجر هوشمند باید این زمان‌ها را شناسایی کند.
مراحل گام به گام صادرات سیب زمینی (از تامین تا تحویل)
فرآیند صادرات را می‌توان در این مراحل خلاصه کرد:
- بازاریابی و یافتن خریدار: (در ادامه به تفصیل می‌پردازیم).
- مذاکره و عقد قرارداد: تعیین گرید، سایز، قیمت، بسته‌بندی و ترم تحویل (مثلاً EXW, FCA, CPT).
- تامین و سورتینگ: تهیه محصول مطابق با سفارش خریدار.
- اخذ مجوزها: دریافت گواهی قرنطینه نباتی و سایر مدارک لازم.
- امور گمرکی (ایران): اظهار کالا به گمرک مبدا، دریافت گواهی مبدا و انجام تشریفات خروج.
- حمل و نقل: هماهنگی با شرکت حمل بین‌المللی برای ارسال کامیون یخچال‌دار.
- دریافت اسناد حمل: دریافت بارنامه (CMR) از شرکت حمل.
- ترخیص در مقصد (پاکستان): این بخش معمولاً توسط خریدار (واردکننده) انجام می‌شود. شما باید تمام اسناد مورد نیاز (فاکتور، پکینگ لیست، گواهی مبدا، گواهی قرنطینه) را برای او ارسال کنید.
- تحویل و تسویه حساب: دریافت مابقی مبلغ طبق توافق قرارداد.
سود صادرات سیب زمینی به پاکستان چقدر است؟
سود، شیرین‌ترین بخش ماجراست. قیمت سیب زمینی در بازار داخلی ایران (سر مزرعه) با قیمت صادراتی آن تفاوت قابل توجهی دارد. قیمت‌های جهانی و منطقه‌ای معمولاً بسیار بالاتر از قیمت‌های داخلی هستند.
نمی‌توان عدد دقیقی برای سود اعلام کرد، زیرا به شدت به این عوامل وابسته است:
- قیمت تمام شده تامین: خرید در فصل برداشت یا خارج از فصل.
- گرید و کیفیت محصول: سود گرید A بسیار بیشتر از گرید B است.
- هزینه‌های لجستیک: کرایه کامیون یخچال‌دار.
- نوسانات ارزی: نرخ برابری ریال و روپیه/دلار.
- قیمت در بازار مقصد: میزان عرضه و تقاضا در پاکستان در آن لحظه.
اما به طور کلی، حاشیه سود صادرات محصولات کشاورزی مانند سیب زمینی، در صورت مدیریت صحیح، می‌تواند بازه‌ای بین ۲۰٪ تا حتی ۷۰٪ (در بازارهای خاص و زمان‌های طلایی) متغیر باشد.
مالیات و عوارض صادرات
این بخش خبر خوبی برای صادرکنندگان دارد:
- مالیات صادرات: طبق قوانین ایران، صادرات کالا (از جمله سیب زمینی) از پرداخت مالیات بر درآمد معاف است. این یک مشوق بزرگ دولتی برای ارزآوری است.هشدار مهم: این معافیت به شرطی است که با کارت بازرگانی متعلق به خودتان صادر کنید و ارز حاصل از صادرات را به چرخه اقتصادی بازگردانید. صادرات با کارت دیگران (صادرات غیرمستقیم) هم غیرقانونی است و هم سودی که شما می‌برید مشمول مالیات می‌شود، زیرا از نظر اداره دارایی، شما صادرکننده نیستید.
- عوارض: در برخی مواقع خاص (مانند کمبود در بازار داخلی)، ممکن است دولت عوارض موقتی برای صادرات سیب زمینی وضع کند تا بازار داخلی را تنظیم کند. (این مورد برای فرنچ فرایز یا محصولات دیگر متفاوت است، اما برای سیب زمینی خام، معمولاً عوارض ثابت وجود ندارد مگر در شرایط خاص).
- تعرفه وارداتی پاکستان: خریدار شما در پاکستان موظف به پرداخت تعرفه‌ها و مالیات‌های وارداتی طبق قوانین آن کشور است که این موضوع باید در محاسبات قیمت‌گذاری او لحاظ شود.
بهترین روش بازاریابی و یافتن خریدار در پاکستان
چگونه خریدار پاکستانی پیدا کنیم؟ اینجا تفاوت تاجر سنتی و مدرن مشخص می‌شود.
روش‌های سنتی (همچنان موثر)
- شرکت در نمایشگاه‌های تخصصی: حضور در نمایشگاه‌های کشاورزی و مواد غذایی در کراچی، لاهور و اسلام‌آباد.
- اتاق‌های بازرگانی مشترک: استفاده از ظرفیت اتاق مشترک ایران و پاکستان.
- هیئت‌های تجاری: همراه شدن با هیئت‌های اعزامی از سوی سازمان توسعه تجارت.
روش‌های دیجیتال (ضروری و کم‌هزینه)
در دنیای امروز، اگر در اینترنت حضور حرفه‌ای نداشته باشید، انگار وجود ندارید.
- ✅ داشتن یک وب‌سایت چندزبانه حرفه‌ای:این “دفتر کار” ۲۴ ساعته شما در پاکستان است. سایتی به زبان انگلیسی (و ترجیحاً اردو) که محصولات، گریدها، بسته‌بندی‌ها و گواهی‌های شما را به نمایش بگذارد، سنگ بنای اعتماد است.
- ✅ سئو (SEO) چندزبانه تخصصی:اینکه خریدار پاکستانی وقتی در گوگل جستجو می‌کند (مثلاً “Buy Potatoes from Iran” یا “Iranian Potato Supplier”)، وب‌سایت شما را در صفحه اول ببیند، یعنی موفقیت. این مهم‌ترین روش بازاریابی مدرن است.
- ✅ لینکدین مارکتینگ (LinkedIn):لینکدین شبکه اجتماعی مدیران و تجار است. با ساختن یک پروفایل حرفه‌ای و ارتباط گرفتن با مدیران خرید شرکت‌های واردکننده مواد غذایی در پاکستان، می‌توانید مستقیماً مذاکره کنید.
- ✅ پلتفرم‌های B2B و یلوپیج‌ها:حضور فعال در سایت‌های B2B جهانی مانند Alibaba، TradeKey (که اتفاقاً ریشه پاکستانی دارد) و سایر دایرکتوری‌های تجاری.
- ✅ ایمیل مارکتینگ و کاتالوگ دیجیتال:تهیه یک لیست از واردکنندگان پاکستانی و ارسال یک کاتالوگ دیجیتال حرفه‌ای (نه یک فایل PDF سنگین و آماتور) به همراه یک پیشنهاد جذاب.
ما می‌توانیم در تمام این مسیر دیجیتال، از طراحی یک وب‌سایت صادراتی حرفه‌ای و سئوی چندزبانه آن تا تولید محتوای تخصصی و بازاریابی، به عنوان شریک تجاری در کنار شما باشیم.
مزایا و معایب صادرات سیب زمینی به پاکستان
| مزایا (Pros) | معایب و ریسک‌ها (Cons) |
| ✅ بازار بزرگ: جمعیت ۲۴۰+ میلیونی با تقاضای بالا. | ❌ رقابت داخلی پاکستان: پاکستان خود تولیدکننده است و فقط در پنجره‌های فصلی نیاز به واردات دارد. |
| ✅ لجستیک آسان: همسایگی و حمل ارزان زمینی. | ❌ فسادپذیری: محصول تازه است و ریسک خرابی در صورت تاخیر در حمل یا عدم رعایت زنجیره سرما وجود دارد. |
| ✅ حاشیه سود مناسب: تفاوت قیمت داخلی و صادراتی. | ❌ قوانین و مقررات: قوانین وارداتی پاکستان و مقررات قرنطینه‌ای سخت‌گیرانه است. |
| ✅ تنوع کشت در ایران: امکان تامین تقریباً در تمام سال. | ❌ نوسانات سیاسی و ارزی: ریسک‌های سیاسی و نوسانات نرخ ارز در هر دو کشور می‌تواند بر تجارت تاثیر بگذارد. |
| ✅ معافیت مالیاتی: مشوق جذاب صادراتی. | ❌ چالش‌های بازگشت پول: انتقال پول و مسائل بانکی به دلیل تحریم‌ها باید با دقت مدیریت شود. |
نتیجه‌گیری: گام نهایی برای ورود به بازار پاکستان
صادرات سیب زمینی به پاکستان، همانطور که در این تحلیل جامع بررسی شد، یک فرصت تجاری با پتانسیل بالا، لجستیک آسان و حاشیه سود جذاب است. اما این بازار، بازاری برای فروشندگان سنتی و بدون برنامه نیست. موفقیت در این رقابت نیازمند درک عمیق دانش محصول (گریدها، واریته‌ها)، تسلط بر الزامات قانونی و قرنطینه‌ای مقصد، و مدیریت هوشمندانه زنجیره سرما است.
کلید تمایز شما در این بازار، حرکت از یک “فروشنده” به یک “تامین‌کننده معتبر” است. این اعتبار، نه فقط با ارائه محصول باکیفیت، بلکه با حضوری حرفه‌ای در فضای بین‌المللی و استفاده از ابزارهای مدرن بازاریابی دیجیتال برای ایجاد اعتماد و جذب خریداران دست اول ساخته می‌شود.
ما چگونه می‌توانیم نقشه راه شما را اجرایی کنیم؟
چه شما یک تولیدکننده عمده سیب زمینی باشید که به دنبال حذف واسطه‌ها و صادرات مستقیم است، یا یک بازرگان که قصد ورود تخصصی به این حوزه را دارد، تیم ما آماده است تا به عنوان شریک استراتژیک شما عمل کند. ما می‌توانیم در زنجیره تامین، صادرات و یا بازاریابی دیجیتال در کنار شما باشیم.
خدمات تخصصی ما عبارتند از:
- مشاوره جامع صادرات و واردات و تحلیل ریسک
- تحقیقات بازار هدفمند برای شناسایی خریداران عمده در پاکستان
- طراحی وب‌سایت صادراتی چندزبانه و حرفه‌ای (انگلیسی و اردو)
- اجرای کمپین‌های سئوی تخصصی (SEO) برای کسب رتبه در گوگل پاکستان
- طراحی کاتالوگ دیجیتال و پروپوزال‌های تجاری بین‌المللی
آیا آماده‌اید تا اولین محموله صادراتی خود را با اطمینان کامل ارسال کنید؟
کاوش در سایر فرصت‌های صادراتی
پتانسیل صادراتی ایران فراتر از یک محصول و یک بازار است. هر بازار منطقه‌ای، نیازمند استراتژی و دانش خاص خود است. درک این تفاوت‌ها، کلید موفقیت پایدار در تجارت بین‌الملل است.
برای آشنایی با پیچیدگی‌ها و فرصت‌های سایر بازارها، می‌توانید مقالات تخصصی ما را مطالعه کنید. به عنوان مثال، ورود به بازارهای لوکس حاشیه خلیج فارس، نیازمند رویکردی متفاوت است که در مقاله صادرات زغال به امارات به آن پرداخته‌ایم. همچنین، درک فرهنگ مصرف و نیازهای بازارهای همسایه غربی، می‌تواند نقشه راه شما برای صادرات زیتون به عراق باشد.
تیم ما آماده است تا با تحلیل دقیق هر بازار، شما را در مسیر جهانی شدن همراهی کند.
